شهر هوشمند

مفهـوم شـهر هوشـمند از نـوع شـهرهای اطلاعات نشئت‌گرفته شده و دارای شش بعد اصلی است: اقتصاد هوشمند، جابجـایی هوشـمند، محـیط هوشـمند، مـردم هوشـمند، زندگی هوشمند، دولت هوشمند. مفهوم شهر هوشمند قابل‌تفکیک از دیگر نمونه‌های مشابه خود ماننـد شـهر دیجیتـالی، شهر باهوش
است که در آن تمرکز اصلی آن بر عواملی همچون سرمایه‌های انسانی و تحصیلات به‌عنوان محرک‌های رشد شهری علاوه بر نقش زیرساخت‌های شهری است.

ازآنجاکه نقش شهرها به‌موازات نیازهای جامعه در حال تغییر است، مفهـوم شهر هوشمند نیز در حال تکامل است و بسته به منحصربه‌فرد بودن، پیچیدگی و تحولات اقتصادی، اجتماعی و فنـاوری، ابعاد تازه‌ای به خود می‌گیرد.بسیاری از پژوهشگران برای نشان دادن پیچیـدگی شهرهای هوشمند و دسته‌بندی نظام‌مند آن از شش بعد “حکمروایی”، “اقتصاد”، محیط‌زیست، “جابجـایی”، “مـردم” و “زندگی” استفاده می‌کنند.

تحقق شهر هوشمند

تحقق‌پذیری شهرهای هوشمند به دلیل فراگیر بودن راهبردهای آن در همه ابعاد شهر وابسته به موضوعات متنوعی است که این موضوعات می‌تواند به چهار دسته تقسیم شود: موضوعات فناورانه، موضوعات مربوط بـه سیاست‌ها، موضـوعات مدیریتی و موضوعات زمینه‌ای. از سـویی دیگـر شـهرهای هوشـمند بـا خطـری اجتناب‌ناپذیر مواجه هستند چراکه تولید این شهرها با آزمایش‌های جدید و آزمون نشده همراه اسـت. همچنـین خطراتـی وابسته به ورود فناوری‌های جدید به شهرها نیز آن‌ها را تهدید می‌کند که می‌توان به مـواردی همچـون ناسـازگاری بـین سیستم‌های قدیمی و جدید، فقدان دانش وابسته به این فناوری‌ها و امیدواری زیاد به امکان‌سنجی فنـاوری اشـاره کـرد. علاوه بر موضوعات فنی، سیاسی و مدیریتی اوجو و همکارانش مسائل بیشـتری در مـورد ذینفعـان و شرکت‌کنندگان در خصوص سرمایه‌گذاری و مشارکت مطرح می‌کنند چنانچـه دامـری و روسـنتال سـابروکس نیـز دراین‌باره میگوینـد: “پشتیبانی از تصمیمات سرمایه‌گذاری و تـأمین بودجه‌ها کـار دشـواری اسـت”

تحقق شهر هوشمند نیازمند توجه به نقش اصلی شهروندان است، درواقـع یـک شـهر زمـانی هوشـمند تلقـی می‌شود که سرمایه‌گذاری اجتماعی و انسانی، حمل‌ونقل و زیرساخت‌های مدرن در حوزه فنـاوری اطلاعات و ارتباطـات بتواند به رشد اقتصادی بلندمدت و کیفیت خوب زندگی منجر شود که ضـمن گسـترش حکمرانـی دموکراتیـک، اسـتفاده هوشمندانه از منابع طبیعی را نیز تقویت کند.

چالش‌های تحقق شهر هوشمند

فراگیر و چندوجهی بودن راهبردهای شهرهای هوشمند عملیاتی سازی این شهرها را با چالش‌هایی مواجه کرده است، در ادامه این گفتار به برخی از مهم‌ترین چالش‌ها پرداخته‌شده است.
v دشواری در مدیریت نیروهای انسانی؛ قرارگیری نیروهای انسانی در جایگاه مناسب با توجه به مهارت و دانش.
v ایجاد تغییر در مدیریت حوزه عمومی امر بسیار دشواری است. چراکه نیازمنـد مقابلـه بـا جامعـه و دولت‌ها اسـت.
همچنین به دلیل دستور کارهای سیاسی تحقق شهر هوشمند؛ با چالش حمایت سیاسی مواجه است.
v قوانین سخت‌گیرانه برای تهیه محصولات و خدمات که دستیابی به خدمات ICT در قرن بیست و یکم را با چالش
مواجه کرده است.
v حفاظت از حریم خصوصی و روشی که اطمینان دهد خطری متوجه داده‌های باز نیست.
v محدودیت منابع مالی، شهرهای می‌بایست نسبت به تأمین بودجه خلاقیت داشته باشند.
v فقدان مشارکت مردم
چالش‌های حوزه مدیریت شهری در تحقق شهرهای هوشمند:
v اولویت‌ها با توجه به مسائل سیاسی تغییر می‌کند.
v استراتژی‌های کسب‌وکار به‌روشنی ساختاربندی نمی‌شود.
v تصمیم‌گیری پیچیده است.
v راهبردهای شهر هوشمند اغلب غیرواقعی و دست‌نیافتنی هستند.
v ارزش‌ها قابل‌اندازه‌گیری نیستند.
v مدل‌های کسب‌وکار و فرهنگی مطابقت ندارند.
v قابلیت‌ها و امکانات در حال حاضر آماده نیستند

در یک نگاه کلی می‌توان مهم‌ترین چالش‌های پیش روی عملیاتی سازی شهرهای هوشمند را به‌اختصار بیان کرد:
v عدم احساس نیاز به وجود شهر هوشمند
v عدم‌حمایت مدیران ارشد
v ناتوانی در مرزبندی اطلاعات محرمانه و غیر محرمانه
v هزینه‌های سنگین ایجاد، نگهداری و توسعه شبکه‌های اطلاع‌رسانی و پایگاه‌های اطلاعاتی
v فقدان یا کمبود نیروهای متخصص فناوری اطلاعات در برخی از کشورها
v مشکلات مرتبط با چگونگی حفاظت از اطلاعات شخصی افراد
v چگونگی تحلیل و مهندسی مجدد خدمات به‌منظور استفاده از شهر هوشمند؛
v چگونگی دسترسی کلیه کاربران به خدمات شهر هوشمند؛
v نحوه ارائه کلیه اطلاعات موردنیاز شهروندان
v مسئله مرتبط با مواجه‌شدن با افرادی که کمتر با رایانه آشنا هستند

راهبردها

شناسـایی چالش‌های پیش روی تحقق‌پذیری شهرهای هوشمند می‌تواند این فرصـت را پـیش روی شـهرهای هوشـمند ایـران قـرار دهـد تـا پروژه‌های هوشمند سازی را واقع‌بینانه‌تر و کارآمدتر تعریف کنند. در همین راستا برخی از مهم‌ترین راهبردهای رویکـردی که می‌تواند در بلوغ شهرهای هوشمند و توسعه بعد مردم موردتوجه مدیران شهری مشهد قـرار گیـرد شـامل مـوارد زیـر
است:
v سیاست‌گذاری در حوزه خلاقیت و مشارکت‌پذیری مردم در فرآیند هوشمند سازی،
v تدوین چارچوب اخلاقی شهرهای هوشمند به‌منظور ایجاد امنیت و اعتماد شهروندان،
v توانمندسازی شهروندان از طریق وضع دستورالعمل‌های مناسب برای تمام نهادهای عمومی در راسـتای آمـوزش و
آگاه‌سازی اجتماعی نسبت به موضوع شهر هوشمند، اهداف آن و فرصت‌های مشارکت،
v گسترش رویدادهای شهری هوشمند به‌منظور ایجاد آگاهی و آشنا کردن مردم با مفاهیم و نمودهای عملیاتی شـهر
هوشمند،
v مشارکت گروه‌های خالق و نخبگان هنری باهدف گسترش خلاقیت و نوآوری در میان شهروندان،
v گسترش خدمات شهروندی درزمینهٔ آموزش و یادگیری فناوری‌های نوین برای تمـامی سـنین به‌ویژه سـالمندان،
بیماران و گروه‌های اجتماعی آسیب‌پذیر.

منبع: http://www.jscity.ir/article_148797_8cd163404458da14beeb2db957ab78af.pdf